Ödeme sistemleri, bankalar gibi finansal kuruluşlar aracılığı ile ödeme yapmanızı veya tahsilat gerçekleştirebilmenizi sağlayan sistemlerin genel adıdır.

Dijitalleşmenin hızlanması ile birlikte ödeme sistemlerine olan ihtiyaçta da büyük bir artış gözlemleniyor. Günümüzde birçok tüketici, hızlı ve zahmetsiz olduğunu düşündüğü için e-ticaret siteleri gibi dijital kanallar üzerinden alışveriş yapmayı tercih ediyor. Tüketicilerin dijital alışveriş alışkanlıklarının yaygınlaşması nedeniyle bankalar veya finans kuruluşları aracılığı ile ödeme almanızı sağlayan ödeme sistemleri de hızla gelişiyor. Peki, ödeme sistemi tam olarak nedir ve hangi ödeme sistemleri daha popüler? Aklınıza takılan soruları sizin için cevapladık.

Ödeme Sistemleri Nedir?
Ödeme sistemi veya çoğul hali ile ödeme sistemleri, bankalar gibi finansal kuruluşlar aracılığı ile ödeme yapmanızı veya tahsilat gerçekleştirebilmenizi sağlayan sistemlerin genel adıdır. Yasal mevzuat, standartlar ve sınırlamalar ile düzenlenen ödeme sistemleri, bir satıcının sağladığı ürün veya hizmet için alıcının ödeme yapabilmesine olanak tanıyor.

Kısaca açıklamak gerekirse bir ürün satmak istediğiniz zaman ödeme sistemleri devreye giriyor. Kullanılan sistem, alıcının kart veya banka bilgileri ile sizin bilgilerinizi eşleştirip kontrol ediyor. Kart limiti, havale limiti veya diğer süreçler, Bankalararası Kart Merkezi (BKM) gibi bağımsız ve tarafsız veya doğrudan ödemeye aracılık eden finansal kuruluşlar tarafından denetleniyor. Eğer herhangi bir sorun bulunmuyorsa ödeme alınıyor. Sorun çıkması durumunda ise fiziksel POS cihazı, sanal POS veya ödeme yapılan kanal bilgilendirme için hem satıcıya hem de alıcıya ulaşıyor.

Türkiye'de Geçerli Ödeme Sistemleri Nelerdir?
Türkiye’de hemen hemen her ödeme sistemi geçerlidir. Hatta Türkiye, ödeme sistemleri gibi finansal teknolojiler konusunda dünyanın birçok ülkesine göre hem sayısal üstünlük hem de nitelik bakımından oldukça ileridedir diyebiliriz. Ancak Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) ile Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) gibi yasal kurum ve kuruluşlar tarafından denetlenmeyen finansal şirketlerden bazıları Türkiye’de yasaklıdır.

Bunun dışında Çin Halk Cumhuriyeti ve Amerika Birleşik Devletleri gibi bazı ülkelerde kripto paralar olarak adlandırılan yeni nesil dijital varlıklarla da ödeme yapılabiliyor. Ancak TCMB, 30 Nisan 2021 tarihi itibarıyla kripto paralar ile ödeme yapılmasını yasakladı. Bu nedenle de kripto paralar gibi bazı dijital varlıklar için kullanılan ödeme sistemi teknolojileri, Türkiye’de kullanılamıyor.

Kısacası Türkiye’de hemen hemen her türlü ödeme sistemi aktif olarak kullanılabiliyor. Ancak ödeme sistemini işleten kuruluşlar veya ödemenin gerçekleştiği kanalın; bazı şartları ve standartları karşılayabilmesi, yasal mevzuata uygun olması gerekiyor.

Popüler Ödeme Sistemleri Hangileridir?
Türkiye’de şu an için en popüler ödeme sistemi, fiziksel veya sanal POS’lar aracılığı ile çalışan kredi ve banka kartlarıdır. Buna ek olarak EFT, havale, dijital cüzdan ve mobil ödeme gibi sistemlerin Türkiye’de popüler olduğunu söyleyebiliriz. Birçok işletme, popüler ödeme sistemlerini bir arada sunmayı ve böylece müşterilerin diledikleri yöntemle ödeme yapabilmesini sağlıyor. Genellikle birçok şirket, banka ve kredi kartlarına ek olarak EFT ve havale yöntemlerinden de yararlanıyor.

Alternatif Ödeme Yöntemlerinin Yararları Nedir?
Her gün ödeme araçları aracılığı ile milyonlarca işlem gerçekleşiyor. Bu işlemlerden birçoğu kredi veya banka kartları ile gerçekleşse bile EFT, havale, dijital cüzdan ve mobil ödeme gibi yöntemlerden de yararlanılıyor. Hatta bazı kullanıcılar, dijital cüzdan gibi henüz çok büyük bir yaygınlığı olmayan ödeme araçlarına Yemeksepeti veya Trendyol gibi sık kullanılan e-ticaret siteleri sayesinde çok alıştıkları için diğer sistemlere göre bu yöntemleri tercih edebiliyor. Bu nedenle de alternatif ödeme yöntemleri bulundurmak, bir şirketin cirosunu önemli ölçüde artırabiliyor.

Ayrıca kullanıcıların alışkanlıkları dönemsel olarak değişiklik gösterebiliyor. Risk endeksleri gibi farklı hesaplama araçları ile kullanıcı davranışları arasında bağlantılar olduğu iddia ediliyor. Örneğin büyük bir hack skandalı ortaya çıktığında, bazı kullanıcıların sanal POS cihazları yerine fiziksel POS veya havale gibi yöntemleri tercih ettikleri görülebiliyor. Bu nedenle dönemsel etkilerden de korunabilmek için de alternatif ödeme sistemlerine yönelmeniz oldukça önemli.

Online Ödeme Sistemlerinin Güvenilirliği Nasıl Anlaşılır?
Bir ödeme sistemi için güvenli veya güvenli değil demek pek mümkün değil. Ancak ödeme sistemini, işletmenize entegre eden kuruluşun güvenli olup olmadığını kolayca anlayabilirsiniz. Türkiye’de bu konu ile ilgili olarak ilk dikkat etmeniz gereken konu ise TCMB onayıdır. TCMB tarafından yayınlanan liste içerisinde anlaştığınız ödeme kuruluşu yer almıyorsa sorun yaşayabilirsiniz. Yerel otoriteler dışında uluslararası kuruluşların dikkate alınması da oldukça önemli. PCI-DSS sertifikasına sahip olan sağlayıcılar, diğerlerine göre çok daha güvenlidir.